. RESPEKT NDAJ TE DREJTES

SE TJETRIT

a. E drejta vetiake e njeriut

     

E drejta vetiake e njeriut është nga të drejtat, mbrojtjes së të cilës i ka dhënë rëndësi islami. Për mbrojtjen e bashkimit dhe unitetit, e sigurisë dhe qetësisë në shoqëri, është e nevojshme të tregohet respekt për të drejtën vetiake të njeriut dhe secilit t’i jepet e drejta e vet. Për shembull, duhen respektuar e drejta e jetës, banimit, punës, besimit dhe e lirisë të mendimit. Nuk i duhet cënuar askujt jeta private, besimi e mendimi. Njerëzve duhet t’u jepet e plotë ajo që u takon. Për shembull, pagesa e punës duhet bërë e plotë dhe në kohën e caktuar. Ashtu edhe nxënësi i sjellshëm që kryen detyrat që i ngarkohen, duhet të dekorohet.

Në fenë tonë, e drejta e njeriut është quajtur e shenjtë dhe i është dhënë rëndësi e madhe ruajtjes së saj. Allahu i Lartë na urdhëron t’i mbrojmë e t’i respektojmë të drejtat e njeriut. Edhe Profeti ynë i dashur (a.s.) tërheq vëmendjen që e drejta t’u paguhet njerëzve në kohën e duhur, duke thënë: ”Paguajeni hakun e punëtorit ende pa iu tharë djersa!”

 

Grabitja e të drejtës së personit është e ndaluar (haram). Allahu i Lartë nuk do ta falë atë që shkel të drejtat e tjetrit. Profeti ynë e ka sqaruar këtë çështje me këto fjalë: ”Nuk është e lejuar të hyjë në xhennet, ai që ka mbi vete hakun e dikujt tjetër!”

     

Ndërsa përdorim të drejtën tonë, duhet të kemi parasysh edhe të drejtat e të tjerëve. Nuk duhet të bëjmë asnjëfarë dallimi mes njerëzve kur është fjala për të drejtat e njeriut. Nuk duhet të dëmtojmë pronën dhe jetën e askujt. Në qoftë se shkelim pa dashje të drejtën e dikujt, duhet menjëherë të kërkojmë ndjesë e falje prej tij.

b. E drejta e  fqinjit

     

Fqinjët janë njerëzit me të cilët jetojmë së bashku në të njëjtën ndërtesë apo lagje. Me fqinjët takohemi shpesh e flasim. Herë pas here shkojmë e vijmë te njëri-tjetri. Shkojmë në festat e rastet e tyre dhe ata vijnë në festat e rastet tona. Kur kemi nevojë për ndonjë gjë, e kërkojmë prej tyre.

    

Kur një shok i veti e pyeti Profetin se ç’të drejta kishin fqinjët mbi të, Profeti i dha këtë përgjigje:

“Në se fqinji është i sëmurë, shkon dhe i bën vizitë. Në se vdes, ndihmon që t’i kryhen shërbimet e fundit. Në se kërkon borxh prej teje, i jep. Në se ka ndonjë gabim, nuk ua thua atë të tjerëve. Në se është në gjendje të vështirë, e ndihmon. Në se i jep Allahu të mira, e përgëzon. Në se i ndodh ndonjë fatkeqësi, e ngushëllon, nuk e shqetëson ...”

Me fqinjët duhet të shkojmë mirë, duhet t’i vizitojmë, duhet t’i ndihmojmë kur kanë nevojë. Duhet të ndajmë me ta gëzimet e hidhërimet. Duhet të sillemi mirë e me mirëkuptim me ta.

Eshtë e drejta jonë të jetojmë në shtëpinë tonë të qetë e pa u shqetësuar nga të tjerët. E njëjta e drejtë u përket edhe fqinjëve tanë. Duhet të kemi respekt për këtë të drejtë të fqinjëve dhe nuk duhet t’i shqetësojmë ata. Profeti ynë i dashur ka urdhëruar kështu:” Kush beson Allahun e Ditën e Gjykimit, të mos i mundojë fqinjët e tij...” Prandaj ne duhet të shmangemi prej sjelljeve që shqetësojnë fqinjët. Për shembull, nuk duhet të hapim radion e televizionin me zë të lartë. Në se jetojmë në të njëjtin apartament, nuk duhet të bëjmë zhurmë kur hyjmë e dalim. Në se era e gjellës që gatuajmë përhapet përreth, duhet t’u japim edhe fqinjëve nga ajo gjellë.

Kujdesi ynë për të drejtat e fqinjit e shton dashurinë mes nesh dhe e forcon mbështetjen për njëri-tjetrin.

c. E drejta e të varfërit dhe bonjakut

      Eshtë edhe urdhri i fesë sonë, edhe detyrë njerëzore t’u ndihmojmë të varfërve e bonjakëve e të kujdesemi për të drejtat e tyre. Feja jonë na urdhëron të ndihmojmë të varfërit, të mbrojmë bonjakët e të sillemi mirë me ta. Në Kur’an, në librin tonë të shenjtë, Allahu i Lartë urdhëron kështu:

 “Adhurojeni Allahun dhe mos i bëni shok Atij! Silluni mirë me prindërit, të afërmit, jetimët, të varfërit, fqinjët e afërt, fqinjët e largët, shokët e afërt, udhëtarët....” (Kur’ani, Nisa: 36)

Allahu i Lartë na urdhëron, gjithashtu, t’i mbrojmë bonjakët, të përballojmë rritjen dhe plotësimin e nevojave të tyre. Dhe, duke na urdhëruar të mbrojmë të drejtat e tyre, na thotë:

     

“Jepuni jetimëve pasurinë e vet... Mos e hani pasurinë  e tyre duke e përzier me tuajën (sikur t’ju përkiste ju), sepse ky është një mëkat i madh.” (Kur’ani, Nisa: 2)

      

Të varfërit duhen ndihmuar vazhdimisht. Nëse kanë nevojë për diçka, u duhet plotësuar; në se është e mundur, u duhet gjetur një punë që të mund ta fitojnë vetë jetesën. Me bonjakët duhet të sillemi mirë dhe duhet t’u tregojmë dashuri e dhembshuri. Duhet t’i urojmë për festa e ditë të shënuara, kurse në ditë të vështira duhet t’u ndodhemi pranë. Sepse shoqëritë mbahen në këmbë për hir të të vuajturve!

 

Lexim letrar

Gjendja e atyre që s’japin zeqatin

Ditën e Gjykimit

Hz. Ebu Hurejre (r.a.) dhe Hz. Xhabir (r.a.) tregojnë:

“Profeti ynë (a.s.) na tha: ”Të gjithë atyre që kanë deve, gjedhe e dhi e nuk e japin zeqatin e tyre, Ditën e Gjykimit këto kafshë do t’u afrohen shumë më të mëdhenj se ç’janë në të vërtetë. Njeriu do të ulet në një vend të gjerë e të rrafshtë e kafshët do të kalojnë duke shkelur mbi të me këmbë e putra, duke e shtypur  e duke e goditur me brirë. Asnjë prej kafshëve nuk do t’i ketë brirët të thyera, asnjë kafshë s’do jetë pa brirë. Në këtë mënyrë, sa të kalojë kafsha e fundit mbi të, do vihet prapë në radhë e para. Dhe kjo do të vazhdojë gjersa të plotësohet llogaria e tij dhe të merret vendim për të.

  

 Kujtdo që ka pasur pasuri dhe ka lënë pa dhënë të drejtën e Allahut, Ditën e Gjykimit pasuria do t’i khehet në trajtën e një gjarpëri kokështypur që vrapon pas tij me gojë hapur. Sa t’i afrohet gjarpri, njeriu do përpiqet të ikë. Së fundi, gjarpri do t’i thotë atij:

- Merre pasurinë që ke fshehur! Unë s’kam nevojë për të!

 E së fundi, kur ta kuptojë se s’shpëton dot prej gjarprit, njeriu do ta fusë dorën në gojën e tij dhe gjarpri do ta bluajë atë siç bluan hamshori tagjinë!”